विचार

’पृष्ठभूमि देशले स्वर्णिम आगतलाई चिन्नैपर्ने बेला आएको छ । चुनावी तालमेलका विचारसागै विकासका घोषणापत्रमा आशाका लामा ठेली अर्पिएका हुन् । तर देशमा जलस्रोतको उपयोग किन छ त ? विश्वको तस्बिरभित्र ब्राजिलपछि जलनिधिको अपार लीलासँग सजिएका सपनामा राष्ट्रको सर्वाङ्गीण उन्नति चित्र सहजै सजिन्छ । लगभग २ लाख २ हजार मिलियन क्युविक लिटर जलभण्डारले स्वदेशी सक्रियतामा प्रश्न […]

गत जुन महिनामा करिब तीन साता इथियोपियाको राजधानी आदिसअबाबा जाने अवसर मिल्यो । पहिले गरिबी र हिंसाले जकडिएको र त्यसैको लागि ‘कुख्यात’ इथियोपियाको बारेमा धेरै जान्ने मौका मिल्यो । चिनियाँ शैलीको विकास मोडेलको चर्चा भइरहँदा इथियोपियाली विकासको मोडेलबारे जान्नु उचित हुन्छ भन्ने मलाई लाग्यो । इथियोपिया पूर्र्वी अफ्रिकाको विकासको सूचकांकमा अग्रणी स्थानमा रहेको राष्ट्र हो […]

गत बिहीबार बिहानै वीरगन्जस्थित घन्टाघरमा एकजना युवक ठट्टा गर्दै थिए, ‘१५ सयमा मेयरको उम्मेदवार बन्न पाइन्छ, के पत्रिका पढेर बसेको ? ’ ढाकाटोपी लगाएका ती युवकलाई निर्वाचनले पूरै छोएको देखिन्थ्यो । भन्दै थिए, ‘आफू त हिँडियो है मेयरको उम्मेदवार बन्न ।’ चिया चुस्कीसँगै बिहानै अखबारका पाना पल्टाउँदै वीरगन्ज घन्टाघरमा सयौंको संख्यामा मानिस बस्छन् र देशदेखि […]

पढ्ने कुरा नितान्त प्राबिधिक तथा मनोवैज्ञानिक कुरा हो भन्ने जान्दा जान्दै पनि हामी बलपूर्वक पढ्न खोज्छौं । बलपूर्वक पढ्दा पनि केही कुरा तत्कालका लागि याद त हुन सक्छ । तर यसले दिगोपना दिन नै सक्दैन । अर्को कुरा, बलपूर्वक पढ्दा हाम्रा अगाडि किताब त हुन्छ, तर मन हामीसँग हुँदैन । अन्तै विचरण गरिरहेको हुन्छ । […]

भगवतीचरण बर्माको उपन्यास ‘चित्रलेखा’ मा एक प्रसंग आउँछ बहुप्रेमबारे । ‘पाटलीपुत्र’ (हालको पटना) सहरकी चित्रलेखा नामकी एक सुन्दरी जो पेसाले नर्तकी हुन्, आफूलाई अति प्रेम गर्ने सामन्त बीजगुप्तलाई त्यागेर एकै नजरमा लट्ठ पर्दै त्यसताका कहलिएका ध्यानी पुरुष कुमार गिरीसँग ‘प्रेम गर्न’ पुग्दा ती दुईबीच एउटा महत्वपूर्ण संवाद हुन्छ । संवादमा चित्रलेखाको तर्क छ-पुरुष दुई विवाह […]

राजनीतिक दलसम्बन्धी संशोधन प्रस्ताव संविधानको राजनीतिक दलसम्बन्धी व्यवस्थालाई कानुनी रूप दिने उद्देश्यले निर्वाचनसम्बन्धी कानुन बन्न विलम्ब भएको तथ्य निर्वाचन आयोगदेखि आम जनमानसको चासोको विषय हुन पुगेको छ। सञ्चारमाध्यमले विलम्बको कारण कोट्याउने क्रममा नेपाली कांग्रेसको अर्घेलो देखाएका छन्। लामो समयको अन्तरालपछि राज्य व्यवस्था समितिको बैठकमा पनि विभिन्न विषयसँगै जोडिएको नैतिक पतन देखिने फौजदारी अभियोगमा सजाय पाएको […]

नेपाल र विश्व जगतको पर्यटनको तुलनात्मक अवस्था विगत एक वर्षभित्र नेपालको समग्र पर्यटनमा धेरै उतार चढाव आए । अपि्रल महिनाको अन्त्यतिर हराएका दुईजना ताईवानी पर्यटक रूवि भ्यालीमा ५६ दिनपछि उद्धार भएको समाचारले विश्वजगतमा नै चर्चा पायो । यद्यपि एकजना उद्धार हुनुभन्दा ३ दिन पहिला नै मरिसकेको भेटिएका जीवितले जानकारी दिए । मार्च महिनाको ८ तारिखसम्म […]

क्षेत्र निर्धारण जेजसरी गरिए पनि सही प्रतिनिधित्व प्रणालीविनाको निर्वाचन निरर्थक हुन्छ निर्वाचन क्षेत्र निर्धारण आयोगले जनसंख्यालाई पहिलो र भूगोललाई दोस्रो आधार बनाई तय गरेको प्रतिवेदन प्रधानमन्त्रीलाई बुझाएको छ । प्रतिवेदनअनुसार जनसंख्यालाई ९० र भूगोललाई १० प्रतिशत आधार मानिएको छ । यो आधार सहमतिमै तयार गरिएको पनि उल्लेख गरिएको छ । हुन त आयोगकै एक सदस्यद्वारा […]

हाम्रोमा राष्ट्रिय महत्व र गौरवका योजनाबारेमा धेरै छलफल भए, तर कार्यान्वयन सुस्त छ । दुःखको कुरा, राष्ट्रिय महत्वका योजना सन्दर्भमा राजनीतिक दलहरूबीच मतैक्य छैन । कमिसनकै कारण राष्ट्रिय गौरवका योजना अवरुद्ध भएका छन् । त्यस्ता योजनालाई केवल प्रचारकै लागि अघि सारिएको जस्तो बुझिन्छ । १५ वर्षभित्र सम्पन्न हुने लक्ष्य राखिएको मेलम्ची खानेपानी परियोजना ३० वर्ष […]

अपार न्यौपाने काठ, दाउरा, गोबर, गुइँठाजस्ता परम्परागत स्रोतहरूले नेपालको करिब तीनचौथाइ ऊर्जा मागलाई पूर्ति गरिरहँदा आयातीत पेट्रोलियम पदार्थको प्रयोग भने दिनानुदिन बढिरहेको छ । ऊर्जा मागलाई जलविद्युत्ले करिब तीन प्रतिशतले मात्र सम्बोधन गरेको छ । तथ्यांक हेर्ने हो भने स्थानीय र परम्परागत स्रोतको प्रयोग घट्दो छ भने पेट्रोलियम पदार्थ र विद्युत् प्रयोग बढिरहेको छ । […]